Materiały wieków średnich.

Materiały wieków średnich

Jak wiemy średniowiecze to nie tylko zbroje skórzane lub żelazne ;) .

Dziś chciałbym się zająć tematem tkanin z jakich szyto średniowieczne stroje, tym bardziej że materiały te wykorzystywane są po dziś dzień. Oczywiście nie było wtedy tkanin typu: gore-tex, wiskoza, akryl, nylon czy innych tego typu wytworów laboratoryjnych. A co było?

Na przykład: len, bawełna, wełna owcza, jedwab.

Zacznijmy od lnu – może dlatego że na naszych ziemiach był on najbardziej rozpowszechniony.

Len – rodzaj roślin zielnych krótkowiecznych (przeważnie trzyletnich) z rodziny

lnowatych (Linaceae). Pochodzi ze wschodniej Europy i z rejonu Morza Śródziemnego. 

Do rodzaju należy ok. 200 gatunków, z czego na stanowiskach naturalnych lub zdziczałych

notowanych jest 6 gatunków.

Gatunkiem lnu o największym znaczeniu praktycznym jest len zwyczajny (Linum usitatissimum) –

Z powodu występowania włókien na całej długości, łodygi lnu są wyrywane z korzeniami a nie ścinane w czasie zbiorów.

Z części środkowej łodygi uzyskuje się, włókno długie, do produkcji wysokiej jakości przędz czesankowych, osnowowych i dalej tkanin, z części wierzchołkowej i korzeniowej, włókno krótkie, do produkcji przędz zgrzebnych wątkowych.

Len – polska tkanina

Len jest nierozerwalnie związany z Polską. Po lekkim spadku zainteresowania tą tkaniną w latach 90 ubiegłego wieku obecnie len znów wraca do łask Polaków, a także cieszy się coraz większą

popularnością wśród ludzi na całym świecie.

O pozytywnych cechach lnu i wykonanych z tej rośliny tkanin mogłbym pisać bardzo długo,wymienię jednak tylko 3 najważniejsze cechy , które w szczególny sposób decydują o popularności lnianych ubrań i materiałów.

Trwałość: naukowcy udowodnili, że lniane włókna są odporne na tarcie i rozciąganie.

Wygoda: wiele osób przekonało się na własnej skórze, że tkaniny lniane doskonale się nosi.

Zdrowie:w pościeli lnianej osiągamy znacznie głębszy sen, dzięki czemu lepiej się regenerujemy i wypoczywamy.

Wełna

Wełna owcza uzyskana przez strzyżenie żywych owiec, zwana również runem lub strzyżą, stanowi

doskonały surowiec włókienniczy do wyrobu wysokiej jakości tkanin, dzianin i włóknin. Na Bliskim Wschodzie wyroby z wełny wytwarzano już w starożytności.

Z najdłuższych włókien wełny żywej, uzyskuje się przędze czesankowe, z których wytwarza się wysokiej jakości tkaniny (tweedy) i dzianiny dla przemysłu odzieżowego.

Bawełna

Bawełna – miękkie włókno otaczające nasiona rośliny określanej tą samą nazwą – bawełny

(Gossypium), mające wiele zastosowań. Służy m.in. do wytwarzania miękkiej tkaniny

Od tysiącleci bawełna służyła na obszarach o klimacie tropikalnym do wytwarzania lekkich

tkanin. Mówi się, że Egipcjanie znali bawełnę już 12 tys. lat p.n.e. Ślady włókien bawełnianych z ok. 7 000 p.n.e. znaleziono w jaskiniach w Meksyku, badania archeologiczne dowodzą, że różne gatunki bawełnicy uprawiano w Ameryce Południowej i Indiach kilka tysięcy lat temu. Najstarsza wzmianka o bawełnie w źródłach pisanych pochodzi sprzed ponad 3 tysięcy lat – jest zawarta w Rygwedzie. Tysiąc lat później grecki historyk Herodot tak pisał o indyjskiej bawełnie: Rosną tam dziko drzewa, których owocem jest wełna piękniejsza i lepsza od owczej. Mieszkańcy Indii wytwarzają z tej drzewnej wełny swe odzienie.

Pod koniec XVI w. p.n.e. bawełnica zadomowiła się w cieplejszych regionach obu Ameryk,

Afryki i Eurazji.

Ludzie polubili bawełnę z kilku powodów. Przede wszystkim jest łatwa w uprawie i bardzo wydajna. Z jednego włókna może powstać do 30 warstw celulozy skręconej w

tasiemkę o grubości 30 mikrometrów. Uzyskuje się w ten sposób roślinny polimer, jedno z

najwspanialszych i najtrwalszych tworzyw naturalnych!

Jedwab – włókno pochodzenia zwierzęcego (białkowe) uzyskiwane z kokonu jedwabnika morwowego lub jedwabnika dębowego. Tkaniny jedwabne charakteryzują się połyskiem, są gładkie, śliskie, wiotkie, miękkie, lekkie,cienkie i bardzo przyjemne w dotyku. Znaleziska archeologiczne wskazują, że jedwab wytwarzano już w starożytnych Chinach, około 3600 roku p.n.e. Świadczą o tym znalezione narzędzia do wyplatania oraz farbowana jedwabna gaza, znalezione na stanowisku archeologicznym kultury Hemudu w prowincji Zhejiang.Bardziej złożone wyroby, w tym adamaszki, zostały odkryte na innym stanowisku w Zhejiang i datowane są na 2700 r. p.n.e.

Chińskie podanie głosi, że jedwab został odkryty w ogrodzie cesarza Huang Di, żyjącego w latach 2698 - 2598 p.n.e. Według legendy cesarz poprosił swą żonę Xi Lingshi, by sprawdziła, jaki szkodnik niszczy drzewa morwowe. Cesarzowa zauważyła, że są to białe larwy, które przędą błyszczące kokony. Przypadkowo jeden kokon wpadł jej do wrzątku i okazało się, że można wyciągnąć z niego delikatną nić, którą Xi Lingshi zawinęła na szpulkę. W ten sposób, jak głosi legenda, odkryła tajemnicę produkcji jedwabiu. Chińczycy strzegli tej tajemnicy przez około 2000 lat. Przez ten czas Chiny miały monopol na produkcję jedwabiu, który eksportowały tzw. jedwabnym szlakiem. Każdego, kto zdradziłby tajemnicę jego wyrobu, czekał wyrok śmierci. 

Z Chin jedwabnictwo trafiło do Persji i Japonii. Z Sycylii natomiast rozprzestrzeniło się na Hiszpanię i resztę Włoch. W XIII wieku pojawiło się we Francji, a od XVII wieku rozpowszechniło się w całej Europie. Jedwabniki wolą jednak chińską białą morwę, Europa sprowadza więc część surówki jedwabnej z Chin.